Ngành mới “Công nghệ kỹ thuật kiến trúc”- Phần 2: Số liệu khảo sát Thực tế trong nước & ngoài nước

cong.nghe-ky.thuat-kien.truc-hochanhkientruc.art — *Hình 1*: Ngành mới “CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT KIẾN TRÚC”.

Số liệu khảo sát Thực tế trong nước & ngoài nước

1) Theo Số liệu khảo sát thực tế của Bộ môn Kiến trúc môi trường – Khoa Kiến trúc & Quy hoạch /Trường Đại học Xây dựng Hà Nội về Nhu cầu nhân lực bậc Cử nhân /Kỹ sư Kỹ thuật Kiến trúc thì có 100% Phiếu khảo sát đã khẳng định :

+ Nhu cầu khá cao của Thị trường hiện nay đối với Cử nhân Kỹ thuật Kiến trúc ở mức “Rất cần thiết” và “Cần thiết” là 92,1%;

+ Vai trò của Cử nhân Kỹ thuật Kiến trúc trong các Cơ quan và Doanh nghiệp về Kiến trúc-Xây dựng và Quản lý bất động sản ở mức “Rất quan trọng” và “Quan trọng” là 96,7 %.

2) Hiện nay chỉ mới có một số ít Trường đại học nắm bắt xu hướng và có các Chương trình đào tạo bậc đại học theo Dạng tích hợp Kỹ thuật Kiến trúc–Xây dựng như :

+ Trường Đại học Văn Lang đã mở Ngành “Thiết kế xanh” ¹ (mã 7589001);
+ Trường Đại học Kiến trúc TP.HCM kết hợp với Trường Đại học Bắc Đan Mạch mở Ngành “Công nghệ Kiến trúc và Quản lý xây dựng” ².

Song! Quan niệm phổ biến về Công nghệ, Kỹ thuật Kiến trúc ở Việt Nam hiện nay chỉ mới là :

+ Công nghệ kỹ thuật đơn thuần với các Kỹ năng chuyên sâu về sử dụng các Công cụ đồ họa và Phần mềm thiết kế chuyên dụng phục vụ cho việc Thiết kế kiến trúc (Ví dụ như ở Ngành Công nghệ Kỹ thuật Kiến trúc /Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật, Đại học Đà Nẵng ³);

+ hay đơn thuần chỉ cần có Kỹ năng chuyên sâu về Thiết kế và liên kết, tương tác Kỹ thuật số (Ví dụ như ở Chuyên ngành Kiến trúc Công nghệ /Trường Đại học Xây dựng Hà Nội ⁴);

+ hoặc chỉ là Đào tạo các Họa viên ở bậc Cao đẳng ^5,6 (Ví dụ như ở các Trường Cao đẳng Ngoại ngữ ⁷, Trường Cao đẳng Miền Nam ⁸, Trường Cao đẳng Xây dựng TP.HCM ⁹, Trường Cao đẳng Công nghệ và Thương Mại Hà Nội ¹⁰).

Mức lương trung bình năm của Kỹ sư kiến trúc so với Kiến trúc sư

Khảo sát thêm một vài Số liệu thực tế :

+ Tại Mỹ, trong năm học 2020–2021, Kỹ thuật Kiến trúc là ngành phổ biến thứ 239 trên toàn nước Mỹ với 1012 người được cấp Bằng – tăng 7,3% so với số lượng 938 người ở năm học 2019–2020;

+ Trong 25 Trường Đại học đứng đầu trong việc đào tạo Ngành Kỹ thuật kiến trúc, Số liệu thống kê cho thấy Mức lương trung bình mỗi năm đối với vị trí Quản lý Kiến trúc và Kỹ thuật là $148.970, trong khi Kỹ sư là $99.410 và Kiến trúc sư là $99.320 ¹¹; Mức lương trung bình năm của Kỹ sư kiến trúc tại Mỹ là $105.163 ¹², trong khi Kiến trúc sư là $90.392 ¹³.

Ngành Kỹ thuật Kiến trúc trên Thế giới hiện nay

Ngành “Kỹ thuật Kiến trúc” (Architectural Engineering) hay ngành tương tự có từ “Architectural”; hay Ngành Công nghệ Kỹ thuật Kiến trúc /Architectural Engineering Technology đã được thiết lập tại các nước phát triển (đặc biệt là Bắc Mỹ) từ thập kỷ 1930; và đến nay (2024) hầu hết các Trường đại học hàng đầu trên thế giới về Kỹ thuật xây dựng đều có đào tạo Ngành Kỹ thuật kiến trúc (hay tương tự); ví dụ như :

+ ở Mỹ hiện nay đã có 43 Trường Đại học đang đào tạo Ngành Kỹ thuật Kiến trúc (hoặc tương tự) theo Chuẩn ABET ^{14, 15};

+ ở Hàn Quốc có Trường Đại học Yonsei ở Seoul đã đào tạo Ngành Kỹ thuật kiến trúc từ đầu thập kỷ 1990, và Trường Đại học Quốc gia Seoul đã đào tạo Ngành Kỹ thuật kiến trúc từ năm 2002.

Khối lượng tín chỉ đào tạo Ngành Cử nhân Kỹ thuật kiến trúc

Để nhận Bằng cử nhân ngành Kỹ thuật Kiến trúc, Sinh viên cần đảm bảo tích lũy Số lượng tín chỉ nhất định; Số liệu khảo sát tại một số Trường Đại học có đào tạo Ngành Kỹ thuật kiến trúc ở một số quốc gia được ghi nhận như sau :

Đại học Texas at Austin /Hoa Kỳ	126 tín chỉ
Đại học Nebraska-Lincoln Durham /Hoa Kỳ	129 tín chỉ
Đại học Rensselaer Polytechnic Institute /Hoa Kỳ	130 tín chỉ
School of Architecture /Hoa Kỳ	130 tín chỉ
Hội đồng Kỹ thuật – Chương trình chuẩn /Pakistan	130~136 tín chỉ
Đại học Illinois Institute of Technology /Hoa Kỳ	131 tín chỉ
Đại học Pennsylvania State /Hoa Kỳ	160 tín chỉ

03 Hướng tiếp cận trên Thế giới & Đề nghị vận dụng ở Việt Nam

Ngành Kỹ thuật Kiến trúc nói chung với đặc điểm liên ngành cao và có Chương trình đào tạo phong phú, tùy thuộc ưu thế và Mục đích đào tạo của các Trường đại học mà Chương trình có thể được xây dựng một cách linh hoạt.

Trước Nhu cầu của thời đại, nhiều trường đại học trên thế giới đã nhanh nhậy mở ra các Chương trình đào tạo về “Kỹ thuật Kiến trúc” (hoặc tương tự).

Theo thống kê của Edu Rank về việc Phân hạng các trường đại học có các nghiên cứu tốt nhất liên quan đến Chủ đề Kỹ thuật Kiến trúc dựa trên chỉ số Lượt trích dẫn và số lượng Bài báo thì có 100 trường học /tổng 496 Trường học trên thế giới đã lọt vào Top đánh giá. Trong đó :

*Đại học Bách khoa Hồng Công* (Hong Kong Polytechnic University)	dẫn đầu Bảng xếp hạng¹⁶
Các Trường đào tạo Ngành Kỹ thuật Kiến trúc tại Hoa Kỳ	56 trường
Các Trường đào tạo Ngành Kỹ thuật Kiến trúc tại *Anh*	15 trường
Các **Trường đại học đào tạo Ngành Kỹ thuật Kiến trúc** ở nước như Canada, Malaysia, Singapore, Hồng Công, Pakistan, Ai Cập, Ả Rập thống nhất, Hà Lan…	96 trường ¹⁷

Vì đây là ngành tích hợp nên các Chương trình đào tạo Ngành Kỹ thuật Kiến trúc (hoặc tương tự) theo chuẩn ABET (hoặc không theo chuẩn ABET) có thể có nhiều Hướng tiếp cận – trong đó có ba (3) Hướng tiếp cận chính (Hình 2) được trình bày như sau :

3.huong.tiep.can-cong.nghe-ky.thuat-kien.truc-hochanhkientruc.art — *Hình 2*: **Ba Hướng tiếp cận** chính trong đào tạo *Ngành Kỹ thuật Kiến trúc* (hoặc tương tự) ở trên thế giới.

Hướng tiếp cận 1: Kết cấu công trình + Môi trường xây dựng

Bao gồm các Trường đào tạo chuyên sâu về “Building Structures” + “Built Environment” như :

BSc Architectural Engineering	Missouri University of Science and Technology of USA¹⁸
BSc of Architectural Engineering	Tennessee State University, USA¹⁹
BSc of Architectural Engineering	California Polytechnic State University, USA²⁰
BSAE Architectural Engineering	University of Cincinnati, USA²¹

Hướng tiếp cận 2: Kết cấu công trình + Môi trường xây dựng + Toà nhà số hoá

Bao gồm các trường đào tạo chuyên sâu về “Building Structures”+ “Built Environment” + “Digital Building /Digital modeling tools” như :

BSc Architectural Engineering	Drexel University, USA²²
BSc Architectural Science and Technology	University of Lincoln, UK²³
BEng Architectural Engineering	Loughbourough University – School of Architecture, Building and Civil Engineering, UK²⁴
BSc in Architectural Engineering	The British University in Egypt, Cairo²⁵
B.A.E Architectural Engineering	Pennsylvannia State University, USA²⁶
BSc Architectural Engineering	University of Texas at Austin, USA²⁷
BSc Building and Architectural Engineering	University of Engineering and Technology, Lahore, Bahauddin Zakariya University, Multan, Pakistan²⁸
Bachelor of Architectural Engineering	Seoul National University, Korea²⁹
BSc Architectural Engineering	United Arab Emirates University; College of Engineering, UAE³⁰

Hướng tiếp cận 3: Môi trường xây dựng + Toà nhà số hoá

Bao gồm các Trường đào tạo chuyên sâu về “Built Environment” + “Digital Building /Digital modeling tools” (không theo chuẩn ABET) :

BSc Architectural Engineering	Purdue University; Architectural Engineering Faculty, USA³¹
BSc in Building Science	Rensselaer Polytechic Institute; School of Architecture, USA³²
BEng Architectural and Environmental Engineering	University of the West of England; Department of Architecture and the Build of Environment, UK³³
BEng Architectural Environment Engineering	University of Nottingham; Department of Architecture and the Build of Environment, UK³⁴
Bachelor of Architecture and Built Environments	Tasmania University, Australia³⁵
Bachelor of Science in Architecture	University of Malaya, Malaysia³⁶

Hướng tiếp cận 2 và 3 được nhiều trường lựa chọn và phát triển Chương trình đào tạo theo hướng Tích hợp Công nghệ Mô phỏng số Tòa nhà với các tính toán kỹ thuật chuyên sâu về Năng lượng và Chất lượng môi trường. Chương trình đào tạo Kỹ thuật Kiến trúc ở Việt Nam nên lựa chọn theo Hướng tiếp cận 2 và 3 :

Hướng tiếp cận 2	Hướng tiếp cận 3
Kết cấu công trình + Môi trường xây dựng + Toà nhà số hoá	Môi trường xây dựng + Toà nhà số hoá

Tuyên bố của các Trường Đại học trên thế giới có đào tạo Ngành Kỹ thuật kiến trúc

Các Tuyên bố về Ngành Kỹ thuật Kiến trúc (hay tương tự) của các Trường Đại học trên thế giới đã đào tạo theo hai Hướng tiếp cận như sau :

+ “Các Kỹ sư kiến trúc đưa các Tòa nhà đến với Cuộc sống của con người. Họ thiết kế, xây dựng và bảo trì các Tòa nhà ở trên thế giới, luôn luôn nỗ lực để làm cho các Tòa nhà hiện hữu và xây mới trở nên bền vững hơn. Được biết đến như là các Kỹ sư và những Người thiết kế theo Xu hướng mới, họ quan tâm đến việc tạo nên các Tòa nhà có khả năng phục hồi về mặt Cấu trúc, Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và tạo ra Môi trường lành mạnh cho Người sử dụng”.

(University of Texas at Austin /Ngành Cử nhân khoa học Kỹ thuật Kiến trúc);

+ “Sinh viên tốt nghiệp Chương trình Kỹ thuật Kiến trúc được đào tạo để nắm vững các Nguyên tắc cần thiết cho việc Thực hành nghề nghiệp trong Phân tích, Thiết kế, Xây dựng và Vận hành Nhà dân dụng (Nhà ở và Nhà công cộng) và Nhà công nghiệp. Các Kỹ sư kiến trúc là những Chuyên gia trong nhiều khía cạnh như: Tính bền vững, Công năng, Kinh tế, cũng như các Hoạt động xây dựng và phát triển có xem xét đến Con người và việc sử dụng chúng trong Môi trường xây dựng bền vững”.

(Drexel University /Ngành Cử nhân khoa học Kỹ thuật kiến trúc);

+ “Kỹ thuật Kiến trúc (ArchE) nghiên cứu thiết kế tích hợp, xây dựng và vận hành Tòa nhà. Lĩnh vực này bao trùm các nội dung liên quan đến Môi trường xây dựng như: Vỏ bao che tòa nhà, Hệ thống điều hòa-thông gió-cấp nhiệt (HVAC), Hệ thống điện, Hệ thống chiếu sáng, Thi công, Chất lượng môi trường trong Nhà và Sự tiện nghi của Con người; và do đó liên quan đến các nghiên cứu và Chương trình đào tạo đa ngành.”

(Purdue University /Ngành Cử nhân khoa học Kỹ thuật Kiến trúc).

+ “Trở thành Nhà thiết kế của Tương lai bằng việc rèn luyện khả năng phân tích, sáng tạo cần thiết cho cả Kiến trúc sư và Kỹ sư, đồng thời có thể hành nghề trong cả hai lĩnh vực này. Tìm hiểu về Kiến trúc, Thiết kế thụ động, Vật lý môi trường, Hệ thống môi trường trong Tòa nhà và sử dụng năng lượng, vật liệu hiệu quả. Nắm được những kiến thức và kỹ năng hiếm có để sẵn sàng bước vào lĩnh vực thiết kế đang ngày càng mở rộng”.

(University of the West of England /Ngành Cử nhân Kỹ thuật kiến trúc & Môi trường);

+ “Tòa nhà xây dựng là Đối tượng sử dụng nhiều năng lượng nhất trên thế giới. Vì vậy, cần có các Kỹ sư môi trường kiến trúc để tiên phong làm nên tương lai phát thải carbon thấp nhất cho toàn cầu. Sinh viên được học tất cả các Kiến thức về Sản xuất năng lượng tái tạo, Điều khiển thông minh, Tiện nghi nhiệt, Thiết kế âm thanh và Chiếu sáng. Để trở thành Kỹ sư có trình độ cao, có kiến thức chuyên sâu về Thiết kế công trình bền vững và phát thải ít carbon nhất.”

(University of Nottingham /Ngành Cử nhân Kỹ thuật môi trường kiến trúc).

Các Chuẩn đầu ra quốc tế

Sinh viên tốt nghiệp Ngành Kỹ thuật Kiến trúc ở các Trường trên thế giới cần đạt :

+ Cấp độ tổng hợp trong Thiết kế – đạt một trong bốn lĩnh vực cơ bản về Kỹ thuật kiến trúc nói trên; có Khả năng thảo luận về các Khái niệm cơ bản của Kiến trúc trong Ngữ cảnh lịch sử và Thiết kế kiến trúc;

+ Cấp độ ứng dụng trong lĩnh vực thứ hai (Hệ thống cơ khí trong công trình /Building mechanical systems);

+ Cấp độ hiểu biết trong hai (2) lĩnh vực còn lại (Hệ thống điện trong công trình /Building electrical systems, Công trường /Quản lý xây dựng /Construction /Construction management).

Nhất là trong Cấp độ tổng hợp trong Thiết kế SV cần phải phù hợp với Bối cảnh sau :

+ Xem xét được các Hệ thống hoặc Quy trình thuộc các Lĩnh vực kỹ thuật kiến trúc;
+ Triển khai các Hạng mục công trình trong Tổng thể thiết kế kiến trúc;
+ Giao tiếp và Cộng tác với các Thành viên khác trong Nhóm thiết kế hoặc Xây dựng công trình;
+ Xem xét và Áp dụng các Tiêu chuẩn, Quy chuẩn thiết kế kiến trúc-xây dựng (bao gồm Công nghệ máy tính);
+ Xem xét được các Thuộc tính cơ bản về Hiệu suất và Tính bền vững của công trình.

… còn tiếp ở Phần 3: …

MỜI XEM: Ngành mới “Công nghệ kỹ thuật kiến trúc” /Architectual Engineering Technology – Phần 3.

GHI CHÚ :

¹: tuyensinh.vanlanguni.edu.vn: https://tuyensinh.vanlanguni.edu.vn/nganh-thiet-ke-xanh/.
²: Uah.edu.vn: http://uah.edu.vn/router/gioi-thieu-ve-nganh-cong-nghe-kien-truc-va-quan-ly-xay-dung-atcm-431.html
³: tuyensinh.ute.udn.vn: https://tuyensinh.ute.udn.vn/ChuyenMuc/GIOI-THIEU-NGANH-CONG-NGHE-KY-THUAT-KIEN-TRUC_2284.html.
⁴: tuyensinh.huce.edu.vn: https://tuyensinh.huce.edu.vn/nganh-kien-truc-chuyen-nganh-kien-truc-cong-nghe
⁵: tuyen-sinh.com: https://www.tuyen-sinh.com/nganh-cong-nghe-ky-thuat-kien-truc/.
⁶: reviewedu.ne: https://reviewedu.net/nganh-cong-nghe-ky-thuat-kien-truc#Nganh_cong_nghe_ky_thuat_kien_truc_la_gi.

⁷: trangtuyensinh.com.vn: https://trangtuyensinh.com.vn/nganh-cong-nghe-ky-thuat-kien-truc.htm.
⁸: cdmiennam.edu.vn: http://cdmiennam.edu.vn/nganh-cong-nghe-ky-thuat-kien-truc-hoc-gi-ra-truong-lam-gi.html
⁹: hcc2.edu.vn: https://www.hcc2.edu.vn/dao-tao/he-cao-dang/cong-nghe-ky-thuat-kien-truc.htm.
¹⁰: htt.edu.vn: https://htt.edu.vn/nganh-cong-nghe-ki-thuat-kien-truc-la-gi-nhung-to-chat-can-co-khi-hoc-nganh-nay/.
¹¹: collegefactual: https://www.collegefactual.com/majors/engineering/architectural-engineering/
¹²: Zippia: https://www.zippia.com/architectural-engineer-jobs/salary/.
¹³: Indeed.com: https://www.indeed.com/career/architect/salaries.

¹⁴: Theo Chuẩn ABET (Accreditation Board for Engineering and Technology), Chương trình đào tạo Ngành Kỹ thuật Kiến trúc và các Ngành kỹ thuật tương tự thuộc về Kiến trúc và được mô tả như sau: “Chương trình cần đảm bảo Sinh viên tốt nghiệp có thể áp dụng Toán học giải tích, Vật lý và Hóa học. Chương trình đào tạo bao gồm bốn (4) Lĩnh vực cơ bản về Kỹ thuật kiến trúc :

1) Kết cấu công trình (Building structures);
2) Hệ thống cơ khí trong công trình (Building mechanical systems);
3) Hệ thống điện trong công trình (Building electrical systems);
4) Công trường /Quản lý xây dựng (Construction /Construction management).”

¹⁵: abet.org: https://www.abet.org/accreditation/accreditation-criteria/criteria-for-accrediting-engineering-programs-2020-2021/.
¹⁶: hotcoursesabroad: https://www.hotcoursesabroad.com/study/training-degrees/international/architectural-engineering-courses/cgory/tm.2-4/sin/ct/programs.html.
¹⁷: catalog.mst.edu: https://catalog.mst.edu/undergraduate/degreeprogramsandcourses/architecturalengineering/.
¹⁸: tnstate.edu: https://www.tnstate.edu/cae/ae.aspx.

¹⁹:catalog.calpoly.edu: https://catalog.calpoly.edu/collegesandprograms/collegeofarchitectureandenvironmentaldesign/architecturalengineering/.
²⁰: ceas.uc.edu: https://ceas.uc.edu/academics/departments/civil-architectural-engineering-construction-management/degrees-programs/architectural-engineering-bachelor-of-science.html.

²²: drexel.edu: https://drexel.edu/engineering/academics/departments/civil-architectural-environm
²³: lincoln.ac.uk: https://www.lincoln.ac.uk/home/course/arcmanub/.
²⁴: lboro.ac.uk: https://www.lboro.ac.uk/study/undergraduate/courses/a-z/architectural-engineering-beng/.
²⁵: bachelorstudies: https://www.bachelorstudies.com/BSc-in-Architectural-Engineering/Egypt/The-British-University-in-Egypt/.

²⁶: bulletins.psu.edu:  https://bulletins.psu.edu/undergraduate/colleges/engineering/architectural-engineering-bae/.
²⁷: caee.utexas.edu:  https://www.caee.utexas.edu/undergraduate/degrees/architectural-engineering.
²⁸: pec.org.pk:  https://www.pec.org.pk/downloads/Building%20&%20Architectural%20Engineering.pdf.
²⁹: eng.snu.ac.kr: https://eng.snu.ac.kr/node/9291.
³⁰: uaeu.ac.ae:  https://www.uaeu.ac.ae/en/catalog/undergraduate/programs/bachelor-of-science-in-architectural-engineering.shtml.
³¹: engineering.purdue.edu:  https://engineering.purdue.edu/CE/Academics/Groups/Architectural.

³²: arch.rpi.edu: https://www.arch.rpi.edu/undergraduate-bldgscience/#.
³³: courses.uwe.ac.uk: https://courses.uwe.ac.uk/KH12/architecture-and-environmental-engineering.
³⁴: nottingham.ac.uk: https://www.nottingham.ac.uk/ugstudy/course/Architectural-Environment-Engineering-BEng.
³⁵: utas.edu.au: https://www.utas.edu.au/study/architecture-and-built-environments.
³⁶: umcced.edu.m: https://www.umcced.edu.my/programme/satu/bsa.

³⁷: collegefactual: https://www.collegefactual.com/majors/engineering/architectural-engineering/
³⁸: Zippia: https://www.zippia.com/architectural-engineer-jobs/salary/.
³⁹: Indeed.com: https://www.indeed.com/career/architect/salaries.
⁴⁰: BGD&ĐT, “Thông tư số 24/2017/TT-BGDĐT,” Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2017.

MỜI XEM :
◊ Phần 1: Số liệu khảo sát Thực tế trong nước & ngoài nước.
◊ Phần 3: Ngành mới “Công nghệ Kỹ thuật kiến trúc” ở Việt Nam, Mã Ngành đào tạo & Bằng cấp.
◊ Phần 4: Kết luận & Kiến nghị.

BAN BIÊN TẬP
4/2024
hochanhkientruc@gmail.com